قدمت ساخت کفش به حدود ۵ هزار سال قبل یعنی زمانی که مصریها پاپوشهایی شبیه کفش درست کرده بودند، میرسد. اگر چه این پاپوشها با کفشهای امروزی مثل کفش اندیشه کفش ایمنی تفاوت زیادی داشتند اما همانند کفشهای جدید برای پوشش پا مورد استفاده قرار میگرفتند. اگر از افرادی هستید که علاقهمند به اطلاعات در حوزه کفش هستید با ما همراه باشید؛ زیرا ما در این مقاله قصد داریم به تاریخچه کفش بپردازیم.
تاریخچه کفش
همانطور که گفتیم تاریخچه کفش به زمان مصر باستان میرسد و از طریق کفشهای مصریان گذشته تا حدی میتوان به شیوه زندگی و طبقات اجتماعی آنها پی برد. پس از مصریان قدیم، تمدن ایران، یونان و رم نیز پوشینههای دیگری را ساختند که نشان از طبقه اجتماعی افراد و میزان قدرت آنها داشت. برخی از نامهایی که در این زمینه، امروزه بکار میروند برگرفته از همان دوران هستند، مثلاً اصطلاح سندلیوم در گذشته بکار میرفت که امروزه بجای آن از لفظ صندل استفاده میکنند.
وقتی که در حدود قرون چهارم و پنجم میلادی، امپراتوری روم به بیزانس انتقال یافت، به مرور تفکرات مسیحیت هم روی کفشها تاثیر گذاشت. مسیحیان معتقد بودند که کفشها مانند کفش ورزشی باید به صورت کاملاً پوشیده باشند؛ از این رو در مغرب زمین، صندلها جای خود را به پاپوشهای رو بسته دادند. چندین قرن بعد یعنی در قرن ده و دوازده میلادی در طی جنگهای صلیبی، اروپاییها از علم و دانش مسلمانان بهره بردند که یک نمونه از آن مربوط به همین حوزه کفش میشود.
قرن چهاردهم با تغییر و تنوع جدید در حوزه کفش همراه بود؛ در واقع پیشرفت صنایع سبب شد تا کمکم پارچه و چرم دباغی شده برای ساخت کفش مورداستفاده قرار بگیرند. تحولات در قرن چهاردهم به گونهای بود که بسیاری این قرن را قرن آغاز مد نامگذاری کردند. در اواخر همین قرن کفشهای نوک تیز مد شدند که شروع آن از کشور هلند بود. نتیجه این مد چیزی نبود جز اذیت شدن شست پا و به وجود آمدن پا درد برای مردمی که در آن قرن بر طبق این مد پیش میرفتند. این مد که سبب اذیت بسیاری از استفادهکنندگان شده بود بالاخره در اواخر قرن پانزدهم میلادی پایان یافت و به جای آن کفش نوک پهن وارد بازار شد و به عنوان مد آن روزها شناخته شد.
در همان زمان، در شمال اروپا هر روزه محصولات جدیدتر و عجیبتری وارد بازار میشد؛ یکی از این محصولات، کفشهای ونیزی بودند که برای خانمها مد شده بود. کفش ونیزی دارای یک کفه تخت بود که زیر آن به طور کامل پر شده بود و ارتفاعش به ۶۰ سانتیمتر هم میرسید. با توجه به وزن زیادی که این کفشها داشتند افرادی که آنها را مورد استفاده قرار میدادند با مشقت فراوانی روبه رو میشدند تا اینکه در قرن هفده، این پاشنههای آزار دهنده از کفشها حذف شدند. پس از حذف پاشنههای قبلی، پاشنههای جدیدی برای کفشهای زنانه و مردانه در نظر گرفته شد که نسبت به قبلیها معقولتر بودند.
تاثیر انقلاب فرانسه در عرصه کفش
در قرن هفده، جامعه خیلی طبقاتی شده بود و اغلب افراد تمایل به فخر فروشی داشتند و بهترین روشی که مناسب میدانستند، استفاده از لباسهای خاص بود. مثلاً در آن دوران کفشهای پاشنه بلندی وجود داشت که روی آن با حریر بافته شده بود؛ هر چه پاشنه این کفش بلندتر بود موقعیت فرد را بالاتر نشان میداد و به این ترتیب، این افراد احساس قدرت بیشتری میکردند. در قرن هجدهم نیز وضع به همین صورت بود و تنها شکل پاشنهها تغییر پیدا کرد و به جای حریر از چرم رنگی استفاده شد. در همین دوران بود که اتفاق مهمی روی داد؛ در سال ۱۷۹۲ مردم دیگر از این وضع کفشهای حریر و پاشنههای بلند خسته شده بودند و علیه جامعه طبقاتی دست به انقلاب زدند.
انقلاب فرانسه، نتایج مهمی را در پی داشت؛ به طوری که پس از آن مردم خواهان برابری و تساوی بودند و همین سبب حذف پاشنههای بلند شد و ارتفاع همه کفشها به یک اندازه رسید. سرانجام در قرن نوزدهم مد همهگیر شده و بازار آن داغ شد. در واقع با روی کار آمدن چرخ خیاطی و پارچههای مصنوعی، قیمت کفش کاهش پیدا کرد و از این رو همه افراد قدرت خرید کفشهای خوب را پیدا کردند. کفشهای دارای انواع مختلفی چون کفش اداری، کفش ورزشی، صندل و … بودند. در طی آن سالها کفش پنجه مربعی مد شد که عمر آن به ۵۰ سال رسید و سال ۱۸۵۰ نیز سال مد شدن پوتین بود.
انواع کفشهای تاریخی
اگر چه در ابتدا مصریان به وجود آورنده پاپوشهایی بودهاند اما رفته رفته سایر جوامع گذشته به ساخت کفش پرداختند و انواع آن را عرضه کردند. برخی از انواع کفشهای تاریخی شامل صندل مصری، کفش یونانی، پادوکای هندی، لیلی فوت چینی و … هستند.
صندل مصری
همانطور که گفتیم، صندل مصری یکی از انواع کفشهای تاریخی محسوب میشود که نزدیک به ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد قدمت دارد. این نوع صندلها دارای دو نوع بودند یک نوع آن نوک تیز و نوع دیگر ساده بود.
کفش یونانی
کفشهای یونانی یکی دیگر از انواع کفشهای تاریخی هستند که ظاهر آنها به صورت لا انگشتی میباشد. این نوع کفش که اغلب توسط مردان و سربازان مورد استفاده قرار میگرفت قدمتی حدود ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد دارد.
پادوکای هندی
یک نوع دیگر از انواع کفشهای تاریخی، پادوکای هندی است. پادوکای هندی قدیمیترین کفش هندی محسوب میشود که قدمت آن به پیش از دورهٔ راما و وداها میرسد.
لیلیفوت چینی
لیلی فوت چینی هم همانطور که از نام آن مشخص است مربوط به چین میباشد. از آنجایی که در آن زمان، داشتن پاهای کوچک، زیبایی به حساب میآمد، کفشها کوچکتر از اندازه معمولی پا ساخته میشدند.
تعیین سایز کفش در زمان های قدیم
مناطق مختلف در سراسر جهان از استانداردهای اندازه گیری متفاوتی برای تعیین سایز کفش استفاده میکنند. در طول تمدن روم، کفاشان از دانه جو (barleycorn) برای اندازه گیری پاها هنگام ساخت صندل استفاده میکردند. یک اینچ، همانطور که امروز میشناسیم، به اندازه سه دانه جو است. در زمان سلطنت ادوارد پادشاه انگلستان، فرمان سلطنتی مبنی بر استفاده از دانه جو به عنوان واحد اندازه گیری کفش در سال 1324 هجری قمری امضا شد.
جنس کفشهای اولیه
کفشهای اولیه که به صورت صندل بودند در مصر باستان ساخته شدند که برای ساخت آنها از برگ نخل، الیاف پاپیروس و چرم خام استفاده میکردند. اوایل تنها روحانیون و فراعنه میتوانستند از این نوع پاپوشها استفاده کنند اما با گذشت زمان تمام مصریان باستان از صندل استفاده کردند که هر رنگ آن نمادی از یک طبقه اجتماعی بود. صندلهای رومی نیز تک جنس بودند که کفش آن از جنس چوب پنبه یا چوب درخت بلوط بود. این کفشها با استفاده از بندهایی به پا بسته میشدند.
بنیانگذار صنعت کفش ملی در ایران
محمدرحیم متقی ایروانی متولد ۲۱ بهمن ۱۲۹۹ در شیراز، بنیانگذار کفش ملی بود. او در سال ۱۳۳۰ گروه صنعتی ملی را تأسیس کرد که این گروه در سال ۱۳۵۶ توانست به یکی از موفقترین گروههای صنعتی ایران در قرن ۲۰ تبدیل شود. ایروانی موفق به تأسیس بیش از ۵۰ شرکت در طی سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ شد. او پس از انقلاب به آمریکا رفت و کارخانه چرمسازی بوستون را بنیان نهاد و باز به تولید کفش پرداخت.